Noc Kupały

Noc Świętojańska (inne nazwy: Noc Kupały, Noc Kupalna, Kupalnocka, Palinocka, Sobótka, Sobótki, Wianki) to święto przywitania lata, związane z letnim przesileniem i najdłuższym dniem roku, wywodzące się jeszcze z pogańskich obrzędów Słowian. Noc Świętojańska obchodzona jest w wigilię Świętego Jana więc jest to noc z 23 na 24 czerwca. Zbiega się ona (nie co do dnia) z najdłuższym dniem w roku.

Geneza Nazw:

     Noc Świętojańska (Noc Świętego Jana) - podobnie jak inne święta pogańskie także święto letniego przesilenia i przywitania lata było zwalczane przez Kościół, jako święto ciemnoty i zabobonów. Nie mogąc jednak poradzić sobie z silnie zakorzenionymi obrzędami tradycjami i zwyczajami, Kościół przyjął politykę asymilacji i adaptacji świąt pogańskich, tak narodziła się Noc Świętojańska - od Jana Chrzciciela, którego święto przypada na 24 czerwca, czyli dzień zbliżony do dnia letniego przesilenia.

     Noc Kupały (Noc Kupalna, Kupalnocka) - geneza tej nazwy nie jest dokładnie znana i istnieje na ten temat kilka teorii. W polskiej wikipedii forsowana jest teza jakoby słowo "kupała" miało związek z indoeuropejskim "kump", słowem oznaczającym grupę ludzi, gromadę. Jednakże w angielskiej wersji wikipedii możemy znaleźć listę litewskich bóstw, wśród, których występuje 'Kupole' - duch wiosny, płodności, urodzaju. Rosyjska nazwa święta "Iwan Kupala", białoruskia "Kupalle", ukraińska "Iwana Kupala" wskazują jednak na powiązanie tej nazwy z Janem Chrzcicielem (Iwan - Jan, Kupat - myć, kąpać) wskazywałoby to, że Noc Kupały nie jest nazwą pierwotną ale powstała już po "przejęciu" święta przez Kościół.

     Sobótka (Noc Sobótkowa) - tu także pojawiają się różne teorie na temat genezy tej nazwy. Jedna z nich mówi o pochodzeniu słowa sobótka od "sabatu", czyli spotkania, zlotu złych mocy. O prawdopodobieństwie tej teorii może świadczyć fakt, że "sobótkowe spotkania" były często pełne rozpustnych obrzędów, czarów i magii. Inne źródła zwracają uwagę, że być może nazwa wzięła się od nazwy dnia - Soboty, był to podobno , świąteczny dzień Słowian. Istnieje także legenda o Sobótce, przepięknej dziewczynie, która została zamordowana w najkrótszą noc roku.

Wianki - nazwa ta wywodzi się z całą pewnością od popularnego w tym dniu zwyczaju puszczania wianków na wodę (patrz: Zwyczaje i Obrzędy).

Zwyczaje, Tradycje, Obrzędy, Legendy, Wróżby Sobótkowe:

     Sobótka, Noc Świętojańska, Wianki, Noc Kupały to święto radości, miłości, młodości, wody, ognia, natury, płodności, urodzaju itp. W tą noc ludzie wychodzili na pola, nad rzekę i przy licznych ogniskach (Ognie Sobótkowe, Ognie Świętojańskie, Ognie Świętego Jana) bawili się radośnie wśród muzyki i tańców do białego rana. Jako, że było to święto miłości i płodności zabawy te były często rozpustne, pełne wróżb i magii. Najbardziej znaną wróżbą sobótkową było oczywiście puszczanie wianków na wodę, stąd też jedna z nazw święta - "Wianki". Panny na wydaniu puszczały na wodę, uplecione ze świeżych kwiatów i ziół, wianki. Wyłowienie wianka przez kawalera wróżyło szybkie zamążpójcie, jeśli wianek zatonął panna nie miała szans na męża. Ze świętem najkrótszej nocy związana jest także legenda o kwiacie paproci. Według słowiańskich wierzeń paproć miała zakwitać raz w roku w tę właśnie noc. Kto znalazł kwiat paproci mógł cieszyć się nadchodzącym szczęściem i bogactwem. Legenda o kwiacie paproci obecna jest w podaniach słowiańskich ale także w francuskich, niemieckich i skandynawskich.